Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցին Լեհաստանում

­­­Niedziela wierzbna – Niedziela kwietna...

Ksiądz prof. Józef Naumowicz swoją homilię rozpoczął od zacytowania wiersza Włodzimierza Syrokomli zaczynającego się słowami: Niedziela wierzbna – Niedziela kwietna..., tą drugą nazwą określana jest Niedziela Palmowa w liturgii ormiańskiej w Armenii. Jest to okres, kiedy przynosimy do kościoła zielone gałązki na pamiątkę drogi, jaką Jezus odbył z Betfage niedaleko Betanii, przez górę Oliwną i dolinę Cedronu do Jerozolimy. Ludzie z palmowymi liśćmi i kwiatami witali Go radośnie, byli też tacy, którzy czekali aby Jezusa pojmać i zabić – tak jest do dzisiaj – są ludzie, którzy wiwatują, ale i tacy, którzy Go nienawidzą.

Ksiądz mówił o obrzędach, jakie w Wielki Piątek odbywają się w kościołach wschodnich, jest to odwzorowanie obrzędu pogrzebowego. W kościele prawosławnym, gdzie nie ma figur, całun z wizerunkiem Jezusa niesiony jest przez księży na noszach. Poprzedzony kadzielnicą i biblią i składany jest w miejscu symbolicznego grobu wśród kwiatów. Wierni modlą się przed tym miejscem w Wielki Piątek i Wielką Sobotę padając na twarz.

W kościołach syryjskim i maronickim, podobnie jak dawniej w kościołach zachodnich, również w ormiańskim, zdjętą z krzyża figurkę Jezusa niesie się na miejsce namaszczenia, owija wraz z wonnościami w biały całun, przewiązuje wielkopostną stułą i składa do grobu w formie sarkofagu, który się opieczętowuje. Obecnie w Kościele ormiańskim niesie się w procesji figurkę Jezusa i składa się do ciemnej skrzyni przypominającej trumnę symbolizującej grób.

Tylko w kościele rzymskim do grobu Pańskiego przenoszona jest hostia – Najświętszy Sakrament, a krzyże są zasłonięte, co jeszcze bardziej zwraca uwagę na krzyż.

Św. Grzegorz z Nareku nie napisał pieśni na Niedzielę Palmową, ale napisał aż cztery pieśni na Sobotę św. Łazarza. Wiążą się one z Niedzielą Palmową, bo kiedy Łazarz na polecenie Jezusa powstał z grobu, poszedł do ludzi aby nieść im dobrą nowinę. Pieśń św. Grzegorza z Nareku opisuje pochód radosnych ludzi ścielących gałązki oliwne przed Jezusem, niosących liście palmowe i kwiaty.

Na zakończenie mszy św. poświęcone zostały palemki, złożone na jednym stole, te które przynieśli wierni, ale w większości były te, które na czwartkowym spotkaniu wykonali członkowie chóru.

Po błogosławieństwie na zakończenie mszy św., przed ołtarzem poświęcone zostały dwa obrazy prezentujące wizje przedstawiające św. Grzegorza z Nareku autorstwa artystek Helen Arut i Barbary Bieleckiej-Woźniczko. Autorki kolejno omówiły swoje prace. Basia zaprezentowała półpostać św. Grzegorza nad zamkniętą książką, na jej obrazie pojawił się chaczkar i ornament zaczerpnięty ze starych rycin. Basia poświęciła swój obraz pamięci ormiańskiej babci, która przed laty, z jej maleńką mamą, uciekała z Krymu przed prześladowaniami.

Helen swoją wizję św. Grzegorza wzięła z serca i głowy, stwierdzając, że św. Grzegorz z Nareku towarzyszy jej życiu od dziecka. Centralnie umieszczona cała postać świętego na złotym tle, trzyma w prawej dłoni wzniesione pióro w drugiej ręce książkę z której zwiesza się karta papieru na której autorka umieściła informację kogo jej obraz przedstawia. Po bokach, pod symbolicznymi łukami umieściła fragment tekstu pieśni żałobliwych po ormiańsku i polsku. Prócz ornamentu, na górze obrazu znajduje się element namalowany jak płaskorzeźba, przedstawiający Boga, apostołów i anioły. Artystki i ich dzieła nagrodzone zostały gromkimi brawami, pokaz zakończyło wspólne zdjęcie z księdzem Józefem Naumowiczem.

Tego dnia w naszej kaplicy pojawił się jeszcze jeden obraz, reprodukcja obrazu “Matka Boża z Nareku”, namalowanego przez Ariela Agemiana. Olejny oryginał znajduje się w Papieskim Kolegium Ormiańskim w Rzymie. Obraz ten ofiarował naszej Parafii ks. Józef Naumowicz.

Tradycyjnie po mszy św. spotkaliśmy się przy kawie, herbacie i smakołykach. Na mszy obecny był m.in. JE Ambasador Republiki Armenii w Polsce Samvel Mkrtchyan, który zaprosił wszystkich na 24 kwietnia pod chaczkar, na uroczystości związane z rocznicą Ludobójstwa Ormian. Helen Arut wystąpiła w nowej roli, jako tłumaczka Pana Ambasadora. Ks. Józef Naumowicz poinformował o terminach planowanych mszy św. Zaprosiliśmy zebranych na sobotę 18 maja na godz. 13:30, do kościoła św. Jacka przy ul. Freta, gdzie celebrowana będzie ormiańskokatolicka msza św. z okazji obchodów Dnia Ormiańskiego i Nocy Muzeów. W ramach Nocy Muzeów prezentować będziemy zbiory Archiwum Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich.

Na mszę dojechało bardzo dużo wiernych, niestety odbywający się na ulicach Warszawy maraton uniemożliwił kilku osobom dotarcie do kościoła.

tekst: Maria Ohanowicz-Tarasiuk,
zdjęcia: Maria Ohanowicz-Tarasiuk, Władysław Deńca