default_mobilelogo
W środę 5 stycznia b. r., w kościele św. Mikołaja przy ul. Kopernika 9 w Krakowie, ks. prof. Józef Naumowicz odprawił uroczystą mszę św. połączoną z obrzędem błogosławienia wody.
Msza św. została odprawiona w intencji niedawno zmarłych:
- dra Janusza Kamockiego (+22.10.2021 w Krakowie) - przyjaciela polskich Ormian, członka Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego;
- lekarza pediatry onkologa Ewy de Oroszeny Bohdanowicz (+17.12.2021 we Wrocławiu) - wywodzącej się ze znanego na Kresach ormiańskiego rodu;
- oraz Antoniny z Bohosiewiczów Terleckiej, Ormianki - Nestorki Rodu, która odeszła do Pana 24.12.2021 r. w Krakowie.
Ze względu na obostrzenia sanitarne, tak jak i w poprzednim roku, nie odbyło się tradycyjne spotkanie z poczęstunkiem.
Oby Nowy Rok był dla nas łaskawy!
tekst i zdjęcia: Małgorzata Malkiewicz
 
 
Od lewej: Marcin Dąbrowski, Hubert Kubicki z córką Matyldą Marią, ks. Ryszard Skocz, Wojciech Kubicki, ks. Zenon Hnatczak, Arkadiusz Łanda, Marcin Siemczonek, Marek Kubicki z wnukiem Kazimierzem.  
Pierwszą Mszę świętą w intencji śp. abpa Józefa Teofila Teodorowicza w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Ryczeniu odprawił ks. Tadeusz Isakowicz – Zaleski dnia 26 października 2008 roku przy okazji poświęcenia stojącego na placu przykościelnym pomnika upamiętniającego świetlaną postać Arcybiskupa. Proboszczem w Osetnie (nasza parafia) był wówczas ks. Jan Baszak. Od tamtej pory w pierwszą niedzielę grudnia odprawiana jest u nas barbórkowa Msza św. w intencji okolicznych górników i abpa J.T.Teodorowicza, bowiem właśnie 4 grudnia 1938 roku Dobry Pan zamknął Jego oczy. Kolejny proboszcz ks. Tomasz Czabator był pomysłodawcą namalowania obrazu z podobizną abpa Teodorowicza, co wprawną swą ręką wykonał Tomasz Arkadiusz Wojnowski w roku 2013. Obecny proboszcz ks. Ryszard Skocz kontynuuje odprawianie Mszy w intencji górników i abp Teodorowicza. Powoli staje się to chyba tradycją. Cieszy fakt, że każdego roku do lokalnej grupy górników dołączają nowe osoby, co jest jakąś formą promowania osoby abpaTeodorowicza, bo niestety jest postacią zapomnianą.
 
  Znicz przy pomniku abpa J.T.Teodorowicza
zapala Marcin Siemczonek
W niedzielę 5 dnia grudnia 2021 r. odprawiona została Msza święta w intencji „O Boże błogosławieństwo, opiekę Matki Najświętszej i Świętej Barbary dla Górników z Ryczenia oraz dar życia wiecznego dla zmarłego Arcybiskupa Józefa Teodorowicza”, którą celebrowali ks. Ryszard Skocz z Osetna i ks. ks. Zenon Hnatczak ze Wschowy. Po jej odprawieniu wykonane zostało pamiątkowe zdjęcie górników i księży na schodach wejściowych do naszego kościoła, po czym reprezentant braci górniczej kolega Marcin Siemczonek zapalił znicz pod pomnikiem Abpa J.T. Teodorowicza.
Po 13 latach, które upłynęły od poświęcenia pomnika wyblakła złota farba pokrywająca napisy tak pięknie wykute w granitowej płycie przez miejscowego kamieniarza Jacka Tańskiego. Myślę, że na następną Mszę św. w intencji Arcybiskupa i górników zostaną odnowione i w jakiś sposób zabezpieczone. Mamy na to trochę czasu.
Szczęść Boże.
Marek Kubicki, ryczenianin z urodzenia i z wyboru 
zdjęcia: Natalia Klinszport-Kubicka

 



Na Mszy św. ormiańskokatolickiej w Gliwicach 10 X zgromadziło się wielu wiernych. Do Mszy świętej, poza dwoma klerykami, służyło także trzech ministrantów miejscowych.

Po Mszy św. odbyło się długie i radosne spotkanie na placyku przed kościołem, przy ciepłym słońcu. Wierni mieli okazję poczęstować się bardzo smaczną tradycyjną ormiańską potrawą – harisą, którą ofiarowała Rodzina Tovmasyanów, prowadząca w Gliwicach restaurację ormiańską. 

ks. Józef Naumowicz

 

 







Minęło już trzy czwarte roku od ostatniej u nas we Wrocławiu mszy św. w obrządku ormiańskim. Tym większa radość, że ks. prof. Józef Naumowicz zaprosił nas na mszę św. ormiańskokatolicką w niedzielę, 10 października, jak od lat w kościele pw. Bożego Ciała.

Niewielu nas, wiernych, wzięło w niej udział, ale liturgia była piękna. Z księdzem przyjechali subdiakon Aharon i nowy student seminarium, Emmanuel, niedawno przybyły do Polski z Giumri (Armenia). Przy ołtarzu również księdzu towarzyszyli swoją posługą i pięknym śpiewem Ara, Aram i Georg Sayeghowie. Liturgię muzycznie uzupełniali, wiernie nam podczas mszy św. zawsze towarzyszący, Wrocławscy Madrygaliści pod dyrekcją pani Haliny Zwiercan.

W homilii ks. Naumowicz powiedział o wadze Mszy Świętej,  o potrzebie umocnienia od Pana Boga, przez codzienne modlitwy, przez niedzielne msze św. Również umocnienia w ormiańskiej tożsamości, tradycji, wierze przez ormiańska liturgię. „Każda modlitwa nas odnawia wewnętrznie. Dzisiejsza Ewangelia coś jeszcze nam mówi: że nieraz możemy mieć tak mało, jak uboga wdowa, a możemy dawać całego siebie – swoją miłość, oddanie, całe swoje serce. Jak mówi modlitwa, którą Izraelici odmawiają codziennie, by kochać „Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem”. Jeżeli to dajemy innym, to to i nas ubogaca, i innych ubogaca. W sensie też duchowym - dawać komuś miłość, czas, nadzieję, dobre słowo.
Mamy zawsze przed oczyma pewne postacie, które są wzorem pełnego oddania się. W październiku nie zapominamy o Maryi, o różańcu, o modlitwie do Niej, bo Maryja jest tą, która potrafiła całą sobą zawierzyć Bogu - kochać i wsłuchiwać się w Słowo Boże, rozważać je. W naszym życiu takich osób potrzebujemy i znajdujemy je wokół nas”.

Ksiądz powiedział też (i polecił modlitwie w naszej mszy św.) o nowo wybranym we wrześniu katolikosie-patriarsze Cylicji dla Ormian katolików, Rafaelu Bedrosie XXI Minassianie, dotychczasowym ordynariuszu Ormiańskiego Kościoła Katolickiego dla Armenii, Gruzji, Rosji i Europy Wschodniej. Przyjął drugie imię Piotr (Bedros) XXI, bo w 1740 r. patriarcha Abraham z Cylicji dobrowolnie przystępując do jedności z Kościołem katolickim, przyjął drugie imię Piotr (Petros, Bedros), zwał się odtąd Abraham Bedros I. Stąd kolejni katoliccy patriarchowie ormiańscy przyjmują to imię.

W tej mszy św. modliliśmy się też w innych intencjach: za chorych, szczególnie tych leżących w szpitalach, spośród nam bliskich, w tym Edwarda Gevorgiana, Wiktorię Gevorgian, o bożą łaskę dla chórzysty z Wrocławskich Madrygalistów, Tadeusza Pyry, który leży w szpitalu w ciężkim stanie. Również modliliśmy się za śp. Izydora Statkiewicza w druga rocznicę śmierci.

Przed końcowym błogosławieństwem ksiądz oddał głos Emmanuelowi, który – mimo, że jeszcze niecały miesiąc przebywa w Polsce – pięknie powiedział kilka zdań o sobie w języku Polskim! Gratulujemy i witamy!

    

  

tekst i zdjęcia: EŁ

 

 Trzeba iść naprzód z Bogiem, wiarą, nadzieją…

Wszyscy odczuwaliśmy brak Mszy św. ormiańskokatolickiej we Wrocławiu. Dlatego z radością przyjęliśmy wiadomość o przyjeździe do Wrocławia ks. prof. Józefa Naumowicza, by odprawić świąteczną mszę św. Objawienia i Chrztu Pańskiego. Radość ze spotkania z wiernymi wyraził również kapłan, podkreślając, że nie spodziewał się tak licznego udziału wiernych. Ksiądz do Wrocławia przyjechał po porannym odprawieniu Mszy św. w Gliwicach.

To święto jest ważne – szczególnie teraz – ono może nam dać tyle mocy… jest nowy początek… tak jak narodzenie Jezusa było momentem przełomowym w historii Zbawienia, tak samo Objawienie światu przez złożenie pokłonu przez Magów. Można powiedzieć, że reprezentanci wszystkich ludów na Ziemi złożyli pokłon Jezusowi. Magowie padli na twarz i złożyli piękne dary, które są tak symboliczne: złoto – dar królewski, kadzidło, prawdziwe używane w świątyni jerozolimskiej z kadzidłowca sprowadzanego z Arabii, jest nawet droższe niż złoto. Palące się kadzidło, kiedy dym wznosi się ku górze jest symbolicznym wyznaniem wiary w Boga, a tu symbolizuje uznanie Boga w Dziecięciu.
Dalej kapłan tłumaczył, że w obchodzonym święcie wspominamy jeszcze jedno wydarzenie: chrzest Jezusa w Jordanie, kiedy otwarły się Niebiosa – w Piśmie św. jest nawet napisane „rozpruły się Niebiosa” – zstąpił na Jezusa Duch św. i dał się słyszeć głos: „To jest mój Syn umiłowany”. To jest bardzo ważne, bo my przez Chrzest św. stajemy się wszyscy dziećmi Boga.
Pod koniec Eucharystii odbył się obrzęd chrztu wody, błogosławionej krzyżem św., Pismem św. i olejem św., Myronem . Poświęconą wodę, rozlewaną do wcześniej przygotowanych buteleczek, wierni chętnie zabierali do domu.
Na świątecznej Mszy św. spotkaliśmy się w kościele Bożego Ciała. Księdzu Naumowiczowi asystował przy ołtarzu o. Marek  Miławicki, który też czytał Ewangelię (J, 1 18-26). Śpiew i służba przy ołtarzu należała do rodziny prof. Sayegha – Ary, Georga i Arama. Oni wyśpiewali też piękne szarakany przed obrzędem błogosławienia wody. Kolędy polskie i łacińskie śpiewy liturgiczne wykonali Wrocławscy Madrygaliści pod dyrekcją Haliny Zwiercan.
Oczywiście zgodnie z obowiązującymi wymogami sanitarnymi obecni w kościele mieli zasłonięte nos i usta, zachowując przepisowe odległości między sobą. Obowiązujące restrykcje pozbawiły nas tradycyjnego łamania się Opłatkiem i spotkania przy kutii i pierniczkach z muzyką i serdecznych pogaduszkach. 

Romana Obrocka
zdjęcie: 
Foto Gość; Romana Obrocka

» galeria zdjęć w Gościu Niedzielnym
» artykuł w Gościu Niedzielnym




CHRZEST

 

MSZA ŚWIĘTA

 

zdjęcia: Romana Obrocka

W tym roku Uroczystość Podwyższenia Krzyża obchodzona była wg ormiańskokatolickiego kalendarza liturgicznego w niedzielę 13 września. W Kościele ormiańskim jest to jedno z pięciu najważniejszych świąt, po których następuje w poniedziałek  Dzień Zaduszny – Or Mereloc.

W tym dniu w Gliwicach, w ormiańskim kościele Świętej Trójcy uroczystą mszę św. w obrządku ormiańskim odprawił ks. Rafał Krawczyk, protoarchimandryta, proboszcz ormiańskokatolickiej parafii pw. Świętego Krzyża w Soczi (Rosja). Podczas liturgii asystowali mu dwaj ministranci: Jakub Szyszko i Mikołaj Wójtowicz.
Na mszy obecnych było wielu wiernych, którzy aktywnie włączali się w recytację modlitw i śpiew, a i stosując się do zasad bezpieczeństwa sanitarnego (maseczki).
Ks. Rafał wyśpiewał (co jest rzadkością podczas ormiańskich eucharystii w Polsce) Ewangelię w języku ormiańskim, następnie przeczytał po polsku (ew. Jana 3, 13-21).
W homilii, nawiązując do słów św. Pawła z dzisiejszego czytania (list do Galatów 6, 14-18): „Co do mnie, nie daj Boże, bym się miał chlubić z czego innego,  jak tylko z krzyża Pana naszego Jezusa Chrystusa, dzięki któremu świat stał się ukrzyżowany dla mnie, a ja dla świata.”, ksiądz przekazywał, że (używając dalej określenia za św. Pawłem) mamy się chlubić wyłącznie z Krzyża, nie z jakichkolwiek sukcesów czy osiągnięć.

I mówił m.in.:
W obecnej sytuacji, w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa Covid 19 mamy wiele przykrości, utrudnień. Jak zwykle mając problemy liczymy na nieograniczoność Pana Boga. Zastanawiamy się też, gdzie leży prawda? Prawda jest właśnie w tym, co w dzisiejszą uroczystość przeżywamy w Kościele ormiańskim – zarówno katolickim jak i apostolskim.

Odpowiedź na wszystko jest w Krzyżu.

Nie ma znaczenia, jaki ten Krzyż jest, jak wygląda – zawsze jest symbolem Jezusa Chrystusa, symbolem wiary, symbolem cierpienia, symbolem sensu cierpienia, a też symbolem odwagi i wskazówką, jak radzić sobie z cierpieniem. Czasami ma się wrażenie, że to cierpienie nie ma sensu, jest trudne do zrozumienia. To jest taki paradoks chrześcijański, że mamy się chlubić tylko z Krzyża Pana Naszego Jezusa Chrystusa. Mamy się chlubić z trudności, lęków, obaw.
Nie mamy się chlubić np. z tego, że udało nam się pokonać utrudnienia (i np. dotrzeć dzisiaj do kościoła, pomimo pandemii), może i strach, lęk, obawy. Dzisiaj jasno św. Paweł nam podpowiada: mamy się chlubić tylko i wyłącznie z Krzyża!
Każda inna chluba (dzieci, nowy dom, jakikolwiek sukces) zakłada zawsze, że przyjdą jakieś trudności. I w naszym życiu będą cały czas. Chrześcijanin musi być świadomy, że czegokolwiek by nie zrobił, gdziekolwiek by nie poszedł, jakiejkolwiek by decyzji nie podjął – musi być gotowy na Krzyż! Dla tego podczas chrztu w obrządku ormiańskim znakiem Krzyża zaznacza się usta nos, każdą część ciała. Krzyżem zaznaczamy się żebyśmy byli świadomi: nie szukajmy wygodnego życia, bo to utopia i kłamstwo. Choć życie chrześcijanina nie jest obsypane wyłącznie Krzyżami, to polega na tym, że chrześcijanin musi mieć tego świadomość.
Jeśli spojrzymy na nasze życie z perspektywy, to zobaczymy, że nasz Krzyż więcej dobrych owoców przyniósł, niż to co nam w życiu łatwo przyszło. Nie przypadkowo ormiański krzyż jest symbolem życia nie śmierci. Przypomina o życiu, bo rozkwita. W tradycji ormiańskiej w uroczystość Podwyższenia Krzyża, dla podkreślenia tego krzyże przyozdabia się kwiatami. Krzyż nie jest symbolem klęski, ale symbolem Bożego „sukcesu”. Który wydaje się w dzisiejszym świecie taki bezsensowny – dzisiaj być chrześcijaninem to niemodne, to wstyd. Dzisiaj w chrześcijaństwo uderza się na każdym kroku.

Chlubmy się więc z tego, że jesteśmy chrześcijanami, że naznaczeni jesteśmy Krzyżem.

To co mówi dzisiaj św. Paweł: „Co do mnie, nie daj Boże, bym się miał chlubić z czego innego, jak tylko z krzyża Pana naszego Jezusa Chrystusa, dzięki któremu świat stał się ukrzyżowany dla mnie, a ja dla świata” – jest prawdą naszego życia. Szukajmy w krzyżu odpowiedzi na nasze pytania. Czasami nie od razu będzie to łatwe, ale gdy tak spojrzymy, zgłębimy tajemnicę Krzyża, zaczniemy jeszcze bardziej rozumieć, że w Krzyżu znajdziemy odpowiedzi na wiele trapiących nas życiowych pytań.
Amen.

 tekst, film i zdjęcia: Elżbieta Łysakowska

 

 

Święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, po ormiańsku zwane WERAPOCHUMN,
z obrzędem święcenia winogron, we Wrocławiu

W Kościele ormiańskim święto Wniebowzięcia NMP obchodzone jest co roku w niedzielę, najbliżej dnia 15 sierpnia. W kalendarzu liturgicznym Kościoła ormiańskiego jest jednym z pięciu najważniejszych świąt, bo Ormianie szczególnym kultem darzą Bożą Rodzicielkę.

Uroczysta Msza św. miała miejsce w gościnnych murach kościoła Bożego Ciała. Celebrę prowadził ks. Rafał Krawczyk, protoarchimandryta, proboszcz ormiańskokatolickiej parafii pw. Świętego Krzyża w Soczi. Posługę przy ołtarzu pełnił Jakub Szyszko. W czasie Mszy św. można było usłyszeć fragmenty liturgicznych śpiewów (partie chóru), pochodzące z mszy nagranej w 2010 roku w katedrze w Giumri, a wykonanych przez  kameralistów z  „Our Lady of Armenia Choir”.

W Ewangelii, którą w języku ormiańskim pięknie odśpiewał ks, Rafał, św. Łukasz opisuje okoliczności narodzenia Zbawiciela. Celebrans w kazaniu odwoływał się do ewangelicznych Słów. Powiedział, m. in.:

Bez względu na to, w którym dniu świętujemy, to, co łączy chrześcijan, to szacunek i cześć dla Marii Panny.
Dzisiaj, w naszej wierze, wspominamy dogmat o Wniebowzięciu Marii Panny z duszą i ciałem. Jest Ona najwyższym stworzeniem ludzkim, która zrodziła Zbawiciela dla wszystkich ludów.
Tradycja święcenia winogron w tym dniu ma swoje głębokie uzasadnienie. Krzew winny, mocno i głęboko zakorzeniony w ziemi, rodzi najpiękniejsze owoce. Takim najpiękniejszym owocem Bożym jest Maryja Panna.
Dziękujmy Bogu za obecność na Ziemi Najświętszej Marii Panny i prośmy Ją o opiekę, i za Jej wstawiennictwem zanośmy do Niej nasze prośby.


Tekst i zdjęcia: Romana Obrocka

***

» nagranie fragmentu Mszy św. (Gość Wrocławski)

Ormiańskokatolickie obchody Wniebowzięcia NMP. Msza św. z poświęceniem winogron
We Wrocławiu ormiańskokatolicka Msza św. ku czci Wniebowziętej, z poświęceniem winogron, została odprawiona 16 sierpnia w kościele pw. Bożego Ciała.
Przewodniczył jej ks. Rafał Krawczyk – protoarchimandryta, proboszcz ormiańskokatolickiej parafii pw. Świętego Krzyża w Soczi (Rosja).
– Najświętsza Maryja Panna została wzięta z duszą i ciałem do nieba. Jest najpiękniejszym stworzeniem Bożym, najlepszym owocem Boga. Znalazła miejsce w swoim sercu, w swoim łonie, by zrodzić Zbawiciela – mówił, zachęcając by o Bożej Rodzicielce zawsze pamiętać w modlitwie.

 - Maryja jest najpiękniejszym owocem Boga - mówił kapłan.
Wyjaśniał, że ormiańską nazwę uroczystości można tłumaczyć jako „Wzniesiona do nieba”. – Jest Ona najpiękniejszym owocem Krzewu Winnego, dlatego w tradycji ormiańskiej święcimy w tym dniu winogrona – mówił, przypominając udział Maryi w przemianie wody w wino na weselu w Kanie Galilejskiej; szczególny „smak”, jaki wnosi Jej postać.
 Początek Mszy św.
Zachęcił do modlitwy o opiekę dla Armenii, dla Polski, dla wszystkich Ormian, którzy się tego dnia gromadzą na liturgii, przynosząc winogrona. Po specjalnym błogosławieństwie spożywają je w swoich domach. Wyjaśniał, że uroczystość Wniebowzięcia NMP obchodzona jest w ormiańskim Kościele katolickim w niedzielę w pobliżu dnia 15 sierpnia.
We Wrocławiu prawdopodobnie po raz pierwszy odbyła się ormiańskokatolicka Msza św. z okazji Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Agata Combik, FOTO GOŚĆ
za: Gość Niedzielny, cały artykuł: https://wroclaw.gosc.pl/doc/6466716.Ormianskokatolickie-obchody-Wniebowziecia-NMP-Msza-sw-z

Ryczeń, pow. Górowski - Wielkopolska. Będzie to kolejna msza św. tradycyjnie odprawiana z początkiem grudnia w intencji ryczeńskich górników. Zawsze również podczas tych barbórkowych mszy św. wspominiany jest abp. Józef Teodorowicz, ostatni arcybiskup ormiańskokatolicki na terenie Rzeczypospolitej.
W kościelnej galerii wybitnych kaznodziejów, w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, znajduje się jego portret (poświęcony i zawieszony w maju 2013 r.) pędzla Tomasza Wojnowskiego, a obok kościoła stoi obelisk upamiętniający arcybiskupa, dłuta ryczeńskiego kamieniarza Jacka Tańskiego - ufundowany przez mieszkańców, poświęcony 26 października 2008 r.

Podczas tegorocznej mszy św. zostanie też poświęcony zupełnie wyjątkowy obraz św. Barbary z Nikomedii. Oryginalna jest jego oprawa. Prostą ramę przyozdobiono kopalnianymi minerałami: gipsami, pirytami i chalkopirytami, a w powstałej z tyłu obrazu przestrzeni umieszczono listę fundatorów i inne, starannie dobrane pamiątki, co opisuje cytat z poniżej umieszczonej, dłuższej opowieści (autorstwa Marka Kubickiego, sztygara z Zakładów Górniczych RUDNA, ryczenianina z urodzenia i wyboru):

"Ponadto umieściliśmy tam gazetę pracowników KGHM Polska Miedź Curier nr. 20/2019, która między innymi zawiera niezwykle istotne informacje na temat otwarcia, z udziałem Prezydenta RP Andrzeja Dudy, nowego szybu L-VI w Rynarcicach. Włożyliśmy tam też artykuł z wrześniowego Gościa Niedzielnego, w którym opisano historię ufundowania kapliczki św. Antoniego przez górnika z ZG Rudna. Kapliczka ta jest pamiątką po szczęśliwym wyjściu przezeń z opresji po zasypaniu w maszynie dnia 29 stycznia tego roku. Ostatnim elementem tej swoistej kapsuły czasu stał się 37 numer ormiańsko-polskiego czasopisma Awedis, który zawiera wiele informacji o Józefie Teofilu Teodorowiczu, ostatnim arcybiskupie obrządku ormiańskokatolickiego w II Rzeczypospolitej. Była to postać niezwykłej miary: z wyboru Polak i wielki Patriota. Katedrę swoją miał we Lwowie, gdzie zamknął oczy dnia 4 grudnia 1938 roku. Na świętej Barbary, wspomożycielki w dobrej śmierci. Bo Barbara w dawnych czasach proszona była nie o opiekę w zdrowiu, ale o łagodną śmierć właśnie. Dopiero później została patronką ludzi wykonujących niebezpieczne zajęcia."

Obraz ostatecznie trafi do odnowionej komory brygady B oddz. T-7 na poziomie 1070 metrów pod ziemią.

22 września 2019 r., w niewielkim kościółku pw. św. Idziego w Krakowie pod Wawelem, odbyła się niecodzienna uroczystość – chrzest w obrządku ormiańskokatolickim, który przeprowadził ks. prof. Józef Naumowicz.

Wyjątkowość ceremonii polegała na tym, że chrzczona była osoba dorosła – Kamo – Kamil Grzegorz. Podczas ceremonii obecni byli rodzice chrzestni, rodzice i rodzina Kamo, narzeczona, a także goście ze środowiska Polskich Ormian z Wrocławia i Warszawy. Księdzu asystowało dwóch ormiańskich kleryków Aharon i Narek.

Chrzest święty, w większości Kościołów wschodnich, zawsze rozpoczyna się poza kościołem. Następuje symboliczne wprowadzenie – osoby mającej być ochrzczoną – po raz pierwszy do Kościoła.

Obrzęd łączy dwa sakramenty – chrzest i bierzmowanie. Po polaniu głowy wodą, pobłogosławioną olejem Krzyżma Świętego (myronem), krzyżem i księgą Ewangelii, ksiądz namaścił kilkanaście części ciała chrzczonego – czoło, oczy, wargi, ucho, plecy, itp.

Zwykle na zakończenie, zgodnie z zasadami tego obrzędu, kapłan bierze ochrzczone dziecko na ręce, kieruje się w stronę ołtarza i – w symbolicznym geście, wyciągając ręce – ofiarowuje nowego wiernego Panu Bogu. W tym wypadku, z przyczyn zasadniczych, przebiegło to inaczej – ochrzczony Kamil Grzegorz, podszedł do ołtarza wraz z księdzem.

Ze słów ks. prof. Józefa Naumowicza, skierowanych do ochrzczonego:

Pewien pisarz powiedział, że to, co niewidzialne dla oczu jest najważniejsze. Dzisiaj Kamo otrzymuje to, co jest bardzo ważne. Ważne jest życie fizyczne, doczesne, ale i życie duchowe. Każdy człowiek może się modlić – i niewierzący, i nieochrzczony, ale dopiero przez chrzest staje się dzieckiem Bożym. Bóg dzisiaj, przez ten chrzest św. wkłada do jego serca swoje dary: miłości, nadziei. I, Kamo, będziesz zobowiązany te dary rozwijać. Chrzest jest wielkim darem, ale też początkiem, wezwaniem do rozwijania tego, co się otrzymało.

Elżbieta Łysakowska
zdjęcia: Maria Ohanowicz-Tarasiuk

 

W najbliższą niedzielę 29 września w ormiańskokatolickim kościele Trójcy Świętej w Gliwicach odbędą się obchody 30-stej rocznicy koronacji obrazu Matki Bożej Łysieckiej. Z tej okazji o godzinie 11.00 Mszę świętą w rycie ormiańskim odprawi ks. prof. Józef Naumowicz, a kazanie wygłosi biskup Jan Kopiec, ordynariusz gliwicki. 

Uroczystość koronacji obrazu Matki Bożej Łysieckiej miała miejsce 3 września 1989 roku. Wówczas, przed 30-stoma laty, pontyfikalnej Mszy św. w rycie ormiańskokatolickim na placu Krakowskim w Gliwicach przewodniczył Jan Piotr XVIII (Howannes Bedros XVIII) Kasparian, patriarcha ormiańskokatolicki. Koronacji obrazu dokonał razem z kard. Józefem Glempem, Prymasem Polski (jednocześnie ordynariuszem wiernych obrządków wschodnich w Polsce, pozbawionych ordynariusza własnego obrządku). Korony dla cudownego obrazu poświęcił Ojciec Święty Jan Paweł II 12 czerwca 1987 roku na Jasnej Górze.

Wcześniejsze korony oraz wota zostały zrabowane przez nieznanych sprawców w nocy z 16 na 17 września 1985.

Jak mówi Jarosław Łysio, świadek wydarzeń sprzed 30-stu lat „na uroczystość koronacji przyszły tłumy mieszkańców. W Gliwicach było to największe wydarzenie religijne obok wizyty Jana Pawła II w 1999 roku. Później już nie było tak wielkich i radosnych wydarzeń religijnych.”

Nazwa obrazu pochodzi od miasteczka Łysiec położonego 8 km od Stanisławowa. Według tradycji Obraz Łysiecki namalował kapłan Kolumb, duszpasterz ormiańskiego kościoła w Łyścu. Jednak dopiero za czasów kolejnego proboszcza – ks. Grzegorza – obraz trafił do kościoła i został udostępniony do kultu wiernym. W Łyścu zamieszkałym przez bogatych kupców ormiańskich, specjalnie dla obrazu hrabia Andrzej Potocki zbudował nowy drewniany kościół w roku 1669. W 1779 roku, w czasie wielkiego pożaru miasta kościół spłonął, obraz jednak uratowano. W 1782 roku ufundowano drugi drewniany kościół.

Jako wyraz podziękowania za doznane łaski, mieszkaniec Łyśca, ormianin Mikołaj de Hasso Agopsowicz w 1812 r. ufundował korony i suknie na cudowny wizerunek. 9 września 1916 r, gdy rosyjskie wojska w ramach działań wojennych po raz trzeci zajmowały Łysiec, kościół ormiański został uszkodzony, a z wizerunku zdarto korony, suknie, kosztowne ozdoby i część wotów. Obraz porzucono za ołtarzem.

Kapitan Piotr Aniczków, komendant 4. baterii 43. artyleryjskiej brygady wojska rosyjskiego pod wpływem lektury Godzinek, Litanii, pieśni i historii Łysieckiego Obrazu postanowił go uratować. W tym celu osobiście udał się do kancelarii kościoła ormiańskiego w Stanisławowie i po porozumieniu się z administratorem parafii ormiańskokatolickiej w Stanisławowie, ks. Bronisławem Limanowskim, 10 maja 1917 r. przekazał Wizerunek Łysiecki do kościoła ormiańskiego w Stanisławowie. Obraz powrócił do Łyśca dopiero 7 września 1920 r. w uroczystej procesji, która przerodziła się w wielką manifestację religijną mieszkańców Stanisławowa, dając wyraz swej gorącej pobożności i czci, jaką cieszył się Wizerunek Łysiecki.

W latach 1944-1945 obraz przechowywano w Stanisławowie. Ostatni proboszcz ormiańskokatolicki z Łyśca, ks. Józef Magierowski wyjeżdżając z utraconych przez Polskę ziem wschodnich zabrał ze sobą cudowny obraz, a po jego śmierci ks. Kazmierz Roszko, kapłan obrządku ormiańskiego, obraz i część wot umieścił w Gliwicach. 

Mikołaj Wójtowicz
 

 

Dnia 14 sierpnia Ormiańskie Towarzystwo Kulturalne w Krakowie wspólnie z Muzeum UJ Collegium Maius zorganizowało specjalny pokaz wyjątkowego eksponatu znajdujące się w zbiorach muzealnych, ormiańskiego welum liturgicznego. A o godzinie 20.00 miał miejsce koncert ormiańskiej muzyki religijnej.

Dnia 14 sierpnia o godzinie 18.00 w Auli Jagiellońskiej w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius w Krakowie odbyła się prezentacja poświęcona Kościołowi ormiańskiemu oraz liturgii i muzyce ormiańskiej. W specjalnie wyznaczonym miejscu została wyeksponowana tkanina liturgiczna (welum) należąca pierwotnie do klasztoru św. Jana Chrzciciela (Surp Karapet) w Muszu (Turcja). W ramach spotkania referaty wygłosili prof. Krzysztof Stopka (Korzenie chrześcijaństwa w Armenii), dr Jakub Osiecki (Historia klasztoru ormiańskiego w Muszu), mgr Joanna Sławińska (Interpretacja treści religijnych zawartych na tkaninie liturgicznej), Hasmik Baghdasarian (Komitas i ormiańska muzyka liturgiczna). Wykład pani Hasmik został wygłoszony w języku rosyjskim.

O godzinie 20.00 na dziedzińcu Collegium Maius odbył się koncert ormiańskiej muzyki liturgicznej. W pierwszej kolejności głos zabrał Adam Kieniewicz, prezes Ormiańskiego Towarzystwa Kulturlanego w Krakowie, dziękując prof. Krzysztofowi Stopce (dyrekotrowi Muzeum UJ) za pomoc w organizacji koncertu, a także Urzędowi Miasta Krakowa za wsparcie finansowe.

Pani Hasmik Bagdasarian (sopran), Marina Wardanian (akompaniament) zaprezentowały zgromadzonym w Collegium Maius ormiańskie hymny liturgiczne (szarakany) autorstwa Mesropa Masztoca z V wieku oraz pieśń Grzegorza z Nareku z X wieku. Ponadto w repertuarze znalazły się cztery utwory na fortepian a na koniec kilka utworów religijnych skomponowanych przez Komitasa (Soghomon Soghomonian) „Elegia”, „Lullaby”, „Noc”, „Ptak”– jednego z najwybitniejszych kompozytorów ormiańskich. Już wkrótce relacja z koncertu, która zostanie udostępniona w zakładce https://maius.uj.edu.pl/muzeum/media-maius.

W Auli Jagiellońskiej, do 26 IX 2019, będzie prezentowane velum (czyli nakrycie na kielich liturgiczny) ormiańskie ze zbiorów Muzeum UJ. Velum będzie można oglądać - poza godzinami otwarcia muzeum - w każdą środę (od 21 VIII do 25 IX), o godz. 15.30 (zbiórka zainteresowanych osób na dziedzińcu Collegium Maius, przy studni), po wcześniejszej rezerwacji telefonicznej lub drogą mailową.
Serdecznie zapraszamy już dzisiaj na najbliższą środę na 15.30.
Będziemy przypominać o kolejnych muzealnych środach, kiedy będzie można oglądać velum z opiekunami tej części kolekcji.

Tkanina, datowana na XIX w., została wykonana na terenie obecnej Turcji (dawnej Wielkiej Armenii, włączonej w obręb Imperium Osmańskiego).
Velum było darem pewnej rodziny ormiańskiej do klasztoru św. Jana Chrzciciela w Muszu (ob. Turcja). Był to jeden z najstarszych i najznamienitszych klasztorów ormiańskich, zniszczony przez Turków podczas ludobójstwa Ormian w 1915 r.
Tkanina wykonana jest z bawełnianego batystu i haftowana nićmi jedwabnymi oraz nićmi i blaszką metalową.
Dekorację hafciarską stanowią następujące przedstawienia figuralne:
- Baranek Boży (Agnus Dei)
- Chrystus Zbawiciel Świata (Salvator Mundi)
- św. Szczepan
- św. Jan Chrzciciel
- św. Rypsyma (bardzo ważna ormiańska święta (!!!), męczennica, związana z zaprowadzeniem chrześcijaństwa w Armenii)
- aniołowie i serafinowie

Ze względu na swoje pochodzenie, tkanina jest unikatem w kolekcjach polskich, w których dominują pamiątki po Ormianach polskich. Również na tle kolekcji światowych jest ona wyjątkowa, ponieważ z wyposażenia klasztoru w Muszu zachowało się zaledwie kilka przedmiotów.

Serdecznie zapraszamy do oglądania velum w Muzeum UJ.

za: Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius


Msza Święta ormiańskokatolicka we Wrocławiu
znów w Święto Zesłania Ducha Świętego

Poprzednia właśnie w Zielone Świątki 19 maja 2013, roku połączona była ze świętowaniem Jubileuszu 30-lecia posługi kapłańskiej ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego (zobacz TUTAJ). W tegorocznej, 9 czerwca 2019, modliliśmy się, na prośbę Rodziny, w intencjach: śp.Tadeusza Kury (biogram TUTAJ) w 7 rocznicę śmierci, Jego matki – Haliny, która szczęśliwie dożyła lat 95 (ur. 12 kwietnia 1924 w Kutach) oraz rocznego Dominika – synka Armine Asatryan i Jacka Wołczyńskiego, któremu przed Mszą św. został udzielony Sakrament Chrztu i Bierzmowania.

Ks. profesor Józef Naumowicz sprawował Mszę św. w asyście ks. dra Marcina Kołodzieja oraz kleryków Arama Khosrovyana, Aharona Samvelyana, Nareka Mkrtchyana i Jakuba Szyszki. Świąteczne pieśni wykonywał chór Wrocławscy Madrygaliści pod dyrekcją Haliny Zwiercan.

W kazaniu ksiądz przypomniał o bardzo dawnej hardości czy pysze ludzi, którzy zapragnęli zbudować Wieżę Babel, która sięgnie do samego nieba. Ale ta wieża zgubiła ich i Bóg pomieszał im języki.

Zesłanie Ducha Świętego jest odwróceniem tamtej historii, zjednoczeniem języków. Apostołowie mówią zrozumiałymi językami, bo miłość zawsze jednoczy. Miłość, pokora, prawda – czym nawiązał do czytań: z Dziejów Apostolskich (Dz 2, 1-21) o wielkiej pochwale ukrytej mądrości bożej, i Janowej Ewangelii (Ew. Jana 14, 15-24) o Duchu Prawdy, aby z nami był zawsze.

I Duch Święty chociaż jest niewidzialny, ale z prawdziwą, rzeczywistą mocą przenika wszystko. Duch św. działa jak aromat, którego nie widać, ale go czuć, albo jak wiatr, którego nie widać, ale czuć jego moc – poetyckimi metaforami obrazował Kapłan znaczenie świętowania wydarzenia – w pięćdziesiąty dzień po Zmartwychwstaniu Pańskim – w którym Bóg w postaci ogników i gołębicy zsyła na Apostołów i Maryję Ducha Świętego.

Ks. Naumowicz przedstawił też sylwetkę śp.Tadeusza Kury, przez nas zwanego „wojewodą ormiańskim”.

Pan Tadeusz był nieocenionym i pełnym zaangażowania dla środowiska “wojewodą ormiańskim na Dolnym Śląsku” ­– jak go nazywał ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Przez lata był głównym pomysłodawcą i animatorem większości działań dla wrocławskiego środowiska Polskich Ormian.
Wielką Jego troską było, by dolnośląscy Ormianie mieli swój obrządek. I doprowadził do regularnych mszy św. ormiańskokatolickich.
Wiele osób z ormiańskiego środowiska pamięta Pana Tadeusza i zachowało jak najlepsze wspomnienia – o człowieku wielkiej kultury, mądrości i życzliwości. Dumnym z ormiańskiego pochodzenia i polskim patriocie.

Po Mszy odbyło się spotkanie środowiskowe w salce na plebanii przy Zielono (dosłownie) Świątkowym stole. Powodzeniem cieszyło się najnowsze wydanie Kazań ks. arcybiskupa Teodorowicza, którego egzemplarze były wyłożone do zabrania, album „Ormiańska Warszawa” oraz archiwalne numery „Awedisu” – publikacji wydawanych przez Fundację Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich.

A przebieg świątecznego dnia przygotowała wrocławska część Rady Parafialnej Parafii Południowej Ormiańskiego Kościoła Katolickiego.

Romana Obrocka 
zdjęcia: Romana Obrocka, Elżbieta Łysakowska

CHRZEST I BIERZMOWANIE

    

   

    

 

MSZA ŚWIĘTA